تاریخچه اپل
کمپانی اپل در سال ۱۹۷۱ با دوستی استیو وزنیاک ۲۱ ساله مهندس کامپیوتر و استیو جابز ۱۶ ساله متولد شد به طوری که با گذشت شش سال از آشنایی این دو نفر در سال ۱۹۷۷ این کمپانی با معرفی کامپیوتر شخصی Apple I که در گاراژ خانه جابز به صورت دستی ساخته شده بود رسما با نام تجاری Apple Computer Inc به بازار تکنلوژی وارد شد و توانست ظرف مدت کوتاهی با فروش تعدادی از این مدل کامپیوتر شخصی، اعتباری برای خود دست و پا کند. بلافاصله در سال ۱۹۷۷ اپل نوع دیگری از کامپیوتر شخصی یعنی Apple II را وارد بازار کرد که به دلیل مجهز بودنش به فلاپی درایو ۵٫۲۵ اینچی از رقبای دیگر خود در آن دوره نظیر Commodore که از نوار مغناطیسی برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده میکرد، پیشی گرفت. در سال ۱۹۸۰ اپل سعی کرد با معرفی مدل Apple III که به نوعی بهینه شده سری Apple II به شمار میآمد با بزرگترین رقیب آن دوره یعنی آیبیام که با تجهیز کامپیوترهای خود به سیستمعامل DOS توانسته بود سهم زیادی از بازار فروش را به خود اختصاص دهد، وارد رقابت جدی شود اما به دلیل ایراداتی که در طراحی این مدل وجود داشت مجبور شد تا صدها دستگاه از Apple III فروخته شده را به کمپانی برگردانده و از همین جا با تعیین و تشخیص راهحلهای ممکن برای رفع مشکل مدل Apple III ایده ساخت مدلی جدید خلق شد.
در سال ۱۹۸۳ اپل با ارائه مدل «لیزا» (Lisa) که اولین کامپیوتر مجهز به ماوس و سیستمعامل دارایواسط گرافیکی، آیکونها و پنجرهها بود توانست انقلابی بزرگ در زمینه کامپیوترهای شخصی به وجود آورد. بعد از آن در سال ۱۹۸۴ سیستمعامل مکینتاش توسط اپل در حالی روانه بازار شد که تبلیغات بسیار گستردهای برایش انجام گرفته بود. ظهور مکینتاش و ارائه نسخههای مختلف برنامههای نشر رومیزی توسط کمپانی ادوبی (Adobe) نظیر PageMaker و بعدها برنامه ساخت انیمیشن موجب شد تا مکینتاش در بین انتشارات و سازندگان فیلم و موسیقی طرفداران بسیاری پیدا کند. بسیاری از نرمافزارهای مشهور کنونی مانند مایکروسافت ورد و ادوبی فتوشاپ اولین بار برای کامپیوتر مکینتاش نوشته شدند.
اواسط دهه ۱۹۸۰ اپل دارای دو دپارتمان بود: یکی روی سریهای Apple II که خاص کاربران خانگی بود و دیگری روی سیستمهای مکینتاش که مخصوص کاربران حرفهای طراحی شده بود و به نوعی روی این دو دپارتمان تحقیقات بسیاری را انجام داد اما با تمام این تلاشها و تحقیقات مکینتاش نتوانست به سهم بازاری مشابه دهه ۷۰ کامپیوترهای Apple II دست پیدا کند، اما همچنان به رقابت خود با کامپیوترهای IBM ادامه داد.(مکینتاش(سیستم unix) با مک او اس فرق دارد)
ارائه مدل جدیدی از کامپیوترهای قابل حمل توسط اپل در سال ۱۹۸۹ به نام Macintosh Portable کلید خورد و بعد از آن نوت بوک PowerBook وارد بازار شد. نوت بوکی که با همکاری کمپانی سونی و به کارگیری باتریهای دو ساعته، صفحه مانیتور ۹ اینچی و هارد درایو ۲۰ مگابایتی به فرمی کاملاً ارگونومیک طراحی شده بود توانست در سال ۱۹۹۱ سود زیادی را نصیب این کمپانی کند. این دوران به قدری در دوران کاری اپل سودآور و درخشان به شمار میآید که از آن به عنوان «دوران طلایی» یاد میکنند.
با یادگیری چند درس دردناک بعد از معرفی کامپیوتر حجیم مکینتاش پرتابل در ۱۹۸۹، اپل به طراحی صنعتی روی آورد و استراتژی خود را بر پایه ارایه سه مدل کامپیوتر قابل حمل بنا کرد. یکی از این مدلها توسط Sony (که دارای مهارت در طراحی قطعات الکترونیکی کوچک، بادوام و کارا بود) ارایه شد. PowerBook ۱۰۰ در سال ۱۹۹۱ ارایه شد و استاندارد شکل و ترکیب ارگونومیک کامپیوترهای لپتاپ را بنا کرد. این محصول شهرت اپل را به عنوان یک تولیدکنندهٔ با کیفیت هم در زمینه کامپیوترهای رومیزی و هم کامپیوترهای قابل حمل تثبیت کرد. موفقیت PowerBook و چند محصول دیگر اپل در این مدت باعث افزایش سود مالی شرکت شد. مجله MacAddict سالهای ۸۹ تا ۹۱ را دوره اول طلایی مکینتاش نامگذاری کرد.
ولی دوره طلایی ادامه پیدا نکرد. مایکروسافت ویندوز یک رابط جدید را به نمایش گذاشت که به عقیده بسیاری از مردم از نظر کارایی به راحتی مکینتاش بود. اپل، مایکروسافت را متهم به کپی برداری از روی مکینتاش کرد ولی ویندوز به پیشرفت خود ادامه داد. در طول دهه ۹۰، اپل خط تولید خود را گسترش داد.اپل تنوع زیادی از محصولات را ارایه میداد. هزینهٔ تولید این گوناگونی محصولات از یک طرف و گسترش محبوبیت مایکروسافت ویندوز که با تبلیغات زیادی همراه بود از طرف دیگر منجر شد اپل تا مرز ورشکستگی پیش رود.
در اوایل دهه ۹۰ اپل به این نتیجه رسید که برای باقی ماندن در دنیای کامپیوتر باید مکینتاش را بازنویسی کند.احتیاجات کاربران و برنامههای کامپیوتری با سختافزار و سیستمعاملهای فعلی قابل پاسخگویی نبودند.در سال ۱۹۹۴ اپل طرفداران خود را با اتحاد با رقیب قدیمی خود یعنی IBM و موتورلا غافلگیر کرد.این یک پیشنهاد جدید بود برای تولید یک کامپیوتر جدید بود که از سختافزار IBM و موتورلا و نرمافزار اپل استفاده میکرد.اپل با اتحاد AIM (Apple IBM Motorola) امید داشت که از مایکروسافت تنها رقیبش جلو بیفتد.بعد از آن اپل خط تولید Power Macintosh را راه اندازی کرد که از پردازنده PowerPC IBM به جای سری ۶۸k موتورلا استفاده میکرد.سیستمعامل اپل برای پردازنده جدید بازنویسی شد.
در اواسط دهه ۹۰ اپل بر روی بهبود قابلیتهای سیستمعامل مکینتاش کار میکرد، بعد از اولین تلاش برای تغییر کدهای آن اپل به این نتیجه رسید که بهتر است نوشتن یک سیستمعامل جدید را آغاز کند و بعد آن را مطابق رابط کاربری مکینتاش اصلاح کند.بعد از شکست پروژه مشترک با IBM برای نوشتن سیستمعامل جدید، اپل سیستمعامل NEXTstep را که محصول شرکت استیو جابز بود را خریداری کرد. این باعث بازگشت جابز به اپل شد.در ۹ جولای ۱۹۹۷ هیأت مدیره اپل جابز را بعد از ۱۲ سال ضرر مالی و ارزش سهام پایین به سمت مدیرعامل منصوب کرد. جابز کار خود را به عنوان مدیرعامل موقت شروع کرد و دست به اصلاحات گستردهای در ساختار اپل زد.
در ۱۹۹۸ یک سال بعد از برگشت جابز به شرکت، اپل یک مکینتاش کامل را به نام iMac به بازار معرفی کرد، یک طراحی جدید که بیشتر استانداردهای اپل را مانند SCSI و ADB را حذف کرده و به جای آن دو درگاه USB قرارداده بود. در حالی که از نظر فنی چندان قابل توجه نبود دارای یک خاصیت ابتکاری جدید بود یعنی پوسته پلاستیکی شفاف که در رنگهای آبی و سفید ارایه میشد. ۸۰۰٬۰۰۰ سیستم iMac در سال ۹۸فروخته شد. بعد از سال ۹۳ این اولین سالی بود که اپل به سود میرسید. در سال ۲۰۰۱ اپل سیستمعامل Mac OS X را ارایه کرد که بر پایه NEXTstep و Unix BSD بنا شده بود. OS X بین مشتریان و حرفهایها به ثبات و قابلیت اعتماد بالا همراه با ضریب امنیتی یونیکس و با یک رابط کاربری که استفاده آسان از آن را تضمین میکرد شناخته شد. در اواخر ۲۰۰۱ اپل اولین iPod که دستگاه پخش دیجیتال موسیقی قابل حمل بود را ارایه کرد. محصولی که بافروش بیش از ۴۲ میلیون به طرز شگفت آوری موفقیت آمیز بود. iPod با iTunes (که برنامهای برای فروش موسیقی به قیمت هر آهنگ ۹۹ سنت است) همراه شد.تا فوریه ۲۰۰۶ بیش یک میلیارد آهنگ قابل بارگیری از اینترنت برای iPod وجود دارد. در مارس ۲۰۰۵ اپل پشتیبانی خود را از تکنولوژی جدید Blu-Ray سونی اعلام کرد و به Blu-Ray Association پیوست. جابز در ژوین ۲۰۰۵ در یک سخنرانی از فروش کامپیوترهای جدید مکینتاش با پردازنده اینتل در ژانویه ۲۰۰۶ خبر داد. وی همچنین گفت که انتقال مکینتاش از PowerPC به Intel تا سال ۲۰۰۷ طول خواهد کشید.
اپل در دهم ژانویه ۲۰۰۶ اولین کامپیوترهایش را با پردازنده اینتل ارایه کرد. لپتاپ جدید MacBook Pro جایگزین سری قدیمی PowerBook شدهاست که حدود ۴ برابر سریعتر است[نیازمند منبع] و آیمک جدید که ۲تا ۳ برابر سریعتر شدهاست. هر دو از پردازندههای اینتل با تکنولوژی Core Duo استفاده میکنند. مشارکت اپل و اینتل یک اصطلاح جدید را میان کاربران کامپیوتر به وجود آوردهاست، مکتل “Mactel” در جواب عبارت “Wintel” که به کامپیوترهایی که با پردازنده Intel و سیستمعامل Windows کار میکردند اطلاق میشد ساخته شدهاست.البته این عبارت هیچگاه توسط یک مقام رسمی دو شرکت استفاده نشدهاست و بیشتر در میان طرفداران رواج پیدا کرده است
هواپیما | ویژگیها | تعداد مسافر | حداکثر تعداد مسافر | تاریخ معرفی | نخستین پرواز | نخستین تحویل به مشتری | تاریخ توقف تولید | تصویر |
ایرباس آ-۳۰۰ | ۲ موتور، ۲ راهرو | ۲۲۸-۲۵۴ | ۳۶۱ | ماه مه ۱۹۶۹ | اکتبر ۱۹۷۲ | ماه مه ۱۹۷۴ ایر فرانس | تولید در ۲۷ مارس ۲۰۰۷ متوقف شد. | ![]() |
ایرباس آ-۳۱۰ | ۲ موتور، ۲ راهرو مدل تغییر یافتهٔ A300 | ۱۸۷ | ۲۷۹ | ژوئیه ۱۹۷۸ | ۳ آوریل ۱۹۸۲ | دسامبر ۱۹۸۵ هواپیمایی الجزایر | تولید در ۲۷ مارس ۲۰۰۷ متوقف شد. | ![]() |
ایرباس آ-۳۱۸ | ۲ موتور، یک راهرو، حدود ۶ متر کوتاهتر از A320 | ۱۰۷ | ۱۱۷ | آوریل ۱۹۹۹ | ۱۵ ژانویه ۲۰۰۲ | اکتبر ۲۰۰۳ ایر فرانس | ![]() | |
ایرباس آ-۳۱۹ | ۲ موتور، یک راهرو، حدود ۴ متر کوتاهتر از A320 | ۱۲۴ | ۱۵۶ | ژوئن ۱۹۹۳ | ۲۵ آوت ۱۹۹۵ | آوریل ۱۹۹۶ سوییس ایر | ![]() | |
ایرباس آ-۳۲۰ | ۲ موتور، یک راهرو | ۱۵۰ | ۱۸۰ | مارس ۱۹۸۴ | ۲۲ فوریه ۱۹۸۷ | مارس ۱۹۸۸ ایر اینتر | ![]() | |
ایرباس آ-۳۲۱ | ۲ موتور، یک راهرو، حدود ۷ متر کشیدهتر از A320 | ۱۸۵ | ۲۲۰ | نوامبر ۱۹۸۹ | ۱۱ مارس ۱۹۹۳ | ژانویه ۱۹۹۴ لوفتهانزا | ![]() | |
ایرباس آ-۳۳۰ | ۲ موتور، ۲ راهرو | ۲۵۳-۲۹۵ | ۴۰۶-۴۴۰ | ژوئن ۱۹۸۷ | ۲ نوامبر ۱۹۹۲ | دسامبر ۱۹۹۳ ایر اینتر | ||
ایرباس آ-۳۴۰ | ۴ موتور، ۲ راهرو | ۲۳۹-۳۸۰ | ۴۲۰-۴۴۰ | ژوئن ۱۹۸۷ | ۲۵ اکتبر ۱۹۹۱ | ژانویه ۱۹۹۳ ایر فرانس | ![]() | |
ایرباس آ-۳۵۰ | ۲ موتور، ۲ راهرو | ۲۷۰-۳۵۰ | مشخص نیست | دسامبر ۲۰۰۶ | پیشبینی شده برای ۲۰۱۱ | اواسط ۲۰۱۳ هواپیمایی TAM برزیل | ![]() | |
ایرباس آ-۳۸۰ | ۴ موتور، ۲ راهرو، ۲ طبقهٔ کامل[۱۱] | ۵۵۵ | ۸۵۳ | ۲۰۰۲ | ۲۷ آوریل ۲۰۰۵ | ۱۵ اکتبر ۲۰۰۷ هواپیمایی سنگاپور | ![]() |
صنایع ارباس نخست به صورت کنسرسیومی از شرکتهای هوافضایی اروپایی بنیان گذاشته شد تا با در بازار هواپیماهای مسافربری با شرکتهایآمریکایی مانند بوئینگ، مکدانل داگلاس و لاکهیدرقابت کند. جنگ جهانی دوم بسیاری از زیرساختارهای صنعتی اروپا ازجمله صنعت هوایی را از بین برده بود، اما همزمان باعث رشد و شکوفایی صنعت هوایی بسیار موفقی در ایالات متحده آمریکاشده بود. در سال ۱۹۶۵ در نمایشگاه هوایی پاریس، خطوط هوایی عمده اروپا مساله نیاز به هواپیمای مسافربری کوتاهبُرد و میانبُرد را به بحث و تبادل نظر گذاشتند. در همین سال، به درخواست دولت بریتانیا، شرکت هاوکر سیدلی (Hawker Siddeley) با دو شرکت هوایی فرانسوی به نامهای برُگِه (Breguet) و نور (Nord) برای آغاز طراحی نخستین هواپیمای ایرباس وارد مذاکره شد. این سه شرکت طراحی هواپیمایی با کُد HBN 100 را آغاز کردند.
در سال ۱۹۶۶ میلادی، شرکت سود آویاسیون فرانسوی (Sud Aviation)، شرکت آربایتشگماینشافت (دویچه ایرباس) آلمانی (Arbeitsgemeinschaft; Deutche Airbus) و هاوکر سیدلی بریتانیایی(Hawker Siddeley) شرکای اصلی پروژه ارباس بودند، و درخواست تامین بودجه پروژه به هرسه دولت تقدیم شده بود.
کُد A300 از اوایل سال ۱۹۶۷ میلادی برای نامیدن هواپیمای در دست طراحی ایرباس انتخاب شد. این هواپیما قرار بود ظرفیت حمل ۳۲۰ مسافر را داشته باشد و از دو موتور جت برای تولید نیروی پیشرانه استفاده کند.
در ۲۵ ماه ژوئیه سال ۱۹۶۷ میلادی، سه دولتاروپایی شریک در پروژه بیانیهای اعلام کردند که «برای افزایش همکاریهای اروپایی در زمینههوانوردی، توسعه اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیکی در اروپا، زمینههای لازم را برای طراحی و تولید هواپیمای ایرباس را فراهم میآورند.»
پس از توافق نهایی برای همکاری در پروژه ایرباس، رُژه بِتی (Roger Béteille) به سمت مدیر فنی پروژه A300 منصوب شد[۱۲]. وی فرایند ساخت و تولید هواپیما را بین شرکتهای گوناگون تقسیم کرد و این تقسیمبندی از آن دوره تا کنون در ساخت تقریبا همه هواپیماهای ایرباس رعایت میشود. بر اساس این تقسیمبندی قرار شد که اتاق خلبان، ابزار و ادوات کنترل پرواز، و بخش میانی زیر بدنه هواپیما درفرانسه تولید شود. رژه بیتی که از طرفداران هواپیمای جت ۳-موتوره بریتانیایی ترایدنت (Trident) بود، ساخت بالهای هواپیما را به هاوکر سیدلی در بریتانیا واگذار کرد. همچنین مقرر شد که ساخت قسمتهای جلو و عقب و بخش میانی فوقانی بدنه اصلی هواپیما در آلمان، شهپرها و اجزاء بالها درهلند، و بالکهای افقی عقب در اسپانیا ساخته شوند.
در ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۶۷ طی توافقی مقرر شد که شرکت سود آویاسیون فرانسوی رهبری پروژه را در دست داشته باشد، فرانسه و بریتانیا هریک ۳۷،۵ درصد و آلمان ۲۵ درصد کار را در دست داشته باشند. همچنین شرکت رولزرویس برای ساخت موتور جت برای ایرباس انتخاب شد.
در تاریخ ۱۰ آوریل ۱۹۶۹، دولت بریتانیا رسماً از پروژه ارباس کنارهگیری کرد، و دولت آلمان با استفاده از این موقعیت سهام خود را به ۵۰ درصد افزایش داد. پس از خروج دولت بریتانیا از مجموعه سهامداران ایرباس، شرکت هاوکر سیدلی بطور مستقل ساخت بالهای ایرباس را در بریتانیا ادامه داد.