موشک کروز چیست؟
کلمه انگلیسی ”CRUISE ” در فـارسی بـه مفهوم سفـر دریـایی و گشت زنی می باشد .
درحقیقت سامانه کروز نوعی هواگرد بی‌سرنشین هدایت شونده است که مسیر آن تا رسیدن به هدف قابل تغییر و هدایت است. در اغلب سامانه‌های کروز از نوعی موتور جت استفاده می‌شود و به همین دلیل معمولا از اصطلاح «موشک» برای آن استفاده نمی‌شود.
هدایت سامانه‌های کروز امروزی توسط رایانه‌ای که در آنها قراردارد انجام می‌شود. در این رایانه‌ها مدلی از زمین و پستی و بلندی‌های آن تا هدف وجود دارد و موشک کروز با استفاده از سامانهٔ موقعیت‌یاب ماهواره‌ای (مانند جی‌پی‌اس) و با حرکت در نزدیکی زمین و تغییر مکرر ارتفاع و مسیر خود به هدف می‌رسد. موشک تاماهاوک از پیشرفته‌ترین نوع کروز می‌باشد. سامانه موقعیت یاب این موشک برخلاف اکثر موشکهای کروز جی‌پی‌اس) نیست بلکه از نوعی سیستم موقعیت یاب مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند.
ردیابی و انهدام موشکهای کروز با کلاهک اتمی به دلیل پرواز نزدیک به زمین برای سیستمهای ردیاب و رادار مشکل است و به این دلیل جزو سلاح‌های هسته‌ای استراتژیک محسوب می‌شوند.
موشک کروز برای مخفی ماندن از دید سیستمهای راداری دارای دوخصوصیت است. ۱-سطح مقطع راداری کمی دارد که ردیابی آن را برای سیستمهای ضدموشکی راداری مشکل می‌کند. ۲-به خاطر استفاده از موتور توربوفن، حرارت کمی تابش می‌کند و در نتیجه امکان قفل حرارتی روی آن نیز کم است.
موشک کروز دارای چهار ویژگی زیر است :
۱) موشک در طبقات پایین جو (۳۰ کیلومتر یا ۱۰۰۰۰ پا) از نیروی برا (Lift) آیرودینامیکی استفاده می کند .
۲) در حین پرواز قادر به تغییر مسیر و ارتفاع بوده و می تواندبه دفعات این کار را تکرار کند .
۳) بردی بیشتر از ۵۰ کیلومتر دارد .
۴) در یک پرواز عادی یکسره، موشک در تمام مسیر هدایت شده وحامل انواع مختلفی از سر جنگی است .
موشکهای کروز معمولا از تکنولوژی هواپیما استفاده می کنند و دارای کلاهک مشابه ،کوچکتر و ارزانتر از موشکهای بالستیک هستند. به کارگیری سیستمهای ناوبری و هدایت پیشرفته دقیق نظیر GPS و GLOSNASS باعث شده تا نسبت به موشکهای بالستیک دقت بیشتری را دارا بوده و به همین دلیل از توسعه و تولید بیشتری نیز برخوردار باشند .
این موشک ها در واقع مشابه یک هواپیمای بدون خلبان ، در همه مراحل پرواز دارای هدایت است . موشکهای کروزی که امروزه در دسترس هستند بـا بـرد ۶۰۰ الـی ۳۰۰۰ کیلومتـر در انواع زیر می باشند :
ـ زمین پایه Ground Launched Cruise Missile
ـ هواپرتابی یا هواپایه Air Launched Cruise Missile
ـ دریاپایه یا دریا پرتابی Submarine Launched Cruise Missile
● تفاوت میان موشک بالستیک و کروز
یکی از تفاوتهای میان این دو موشک در چگونگی عملکرد در مراحل نهایی است .
موشک بالستیک به هنگام پرواز در جو زمین با سیستمهای کنترل پرواز همچون بالهای منحنی برای جریان هوای آیرودینامیکی و سکان و پره های بالابرنده که موشک را به صورت افقی و عمودی تراز می کنند مسیر خود را تصحیح می کند . که در صورت پرتاب سیستمهای هشدار دهنده می توانند مسیر آنها را کشف و به مقابله بپردازند . در صورتیکه موشک کروز می تواند با سقف پرواز کم و مجهز به رادار کوچک و پرتوی مادون قرمز با استفاده از یک اشتباه در سپر پدافند دشمن از آن عبور کرده و هدف خود را نابود کند .
لیست استفاده کنندگان موشکهای کروز :
فرانسه ، آلمان ، هند، ایتالی،ا ژآپن ،چین ،روسیه، آفریقای جنوبی ،سوئد، تایوان ، انگلیس و آمریکا